Şengal’den (Sincar) gelen Ezidilerin bulunduğu Diyarbakır, Batman, Mardin ve Şırnak’a 23-26 Ağustos tarihleri arasında TODAP ekibi tarafından gerçekleştirilen ziyaretlerde edinilen ve aynı zamanda, hâlihazırda bölgede bulunan arkadaşlarımız tarafından paylaşılan gözlemleri kısaltılmış bir biçimde kamuoyu ve bölgeye destek sunmak isteyenlerin ilgisine sunarız.
***
*Diyarbakır’da, Diyarbakır Belediyesi tarafından Ezidilerin kalması için ayarlanan Sümer Park ziyaret edildi. Burada yaklaşık 900 kişi bulunmaktadır. Gidilen diğer yerlere nazaran buranın koşullarının daha iyi olduğu tespit edildi. Belediye, sivil toplum kuruluşları ve halkın yoğun destekte bulunduğu, alanda çalışan psikolog, sosyal hizmet uzmanı ve sağlık çalışanının orada aktif çalıştığı gözlemlendi. Ancak dışardan gelen yardımların gün be gün azaldığı ve böyle giderse belediyenin yetersiz kalabileceği düşünülebilir; bununla birlikte Diyarbakır’ın, gelen yardımların toplandığı yer olması nedeniyle bu daha uzak bir ihtimal. Diyarbakır’da gönüllü olarak yardım etmek isteyenlerin, özellikle uzun vadeli çalışma düşüncesinde olanların, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Diyarbakır ekibi ile birlikte çalışma sürdürürse daha sağlıklı sonuç alınabileceği gözlemlendi.
*Batman'a gelen Ezidi halkının; Musa Anter Halkevi, Mehmet Sincar Halkevi ve Ahmet Kaya Halkevi’nde kayıtları alınıyor. Temel ihtiyaçları sağlanıp sağlık problemleri giderilmeye çalışılıyor. Maddi durumu iyi olanların bir kısmına şehir merkezinden evler kiralanıyor, bir kısmı yurtdışındaki yakınlarının yanına gidiyor, geriye kalanlar da daha önceden boşaltılmış Ezidi köylerine yerleştiriliyor. 6 aylık ihtiyaçları belediye tarafından karşılanmış durumda. Ayrıca iki günde bir köylere gidilip eksikler gideriliyor. Şu ana kadar 9 köye yerleştirme yapılmış. Sistem Batman'da görece oturmuş görünüyor. Köylere yerleştirilmeleri hem kalıcı yer sorununun çözülmesi hem de Ezidilerin kendilerini daha güvende hissetmeleri bakımında önemli. Fakat yardımların günden güne azalması konusu Batman için de geçerli.
*Mardin Midyat’ta Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) çadır kenti ziyaret edildi ve Merkez Yönetici Yardımcısı ile görüşüldü. Kendisinden alınan bilgilere göre çadır kentte 2600 civarı Şengal halkı ve 3000 civarı Suriye halkı bulunmakta. Sorumlu kişi çocuklar için oyun alanının olmayışı ve psikolog ve sosyal hizmet uzmanının bulunmayışını çadır kentin en büyük sorunu olduğunu bildirdi. Bölgede uzun süreli çalışabilecek psikolog, sosyal hizmet uzmanının devlet tarafından görevlendirilebileceği belirtildi.
*Mardin Merkez’de, henüz faaliyete girmemiş yeni otogarda, şu an Şengal'den gelen yaklaşık 900 kişi bulunmakta. Büyükşehir Belediyesi tarafından organize edilen bu çalışmada ihtiyaçlar belediye ve halk tarafından karşılanmakta. Mekân otogar olduğundan, her aileye kısmen oda şeklinde bölümler düşmekte. Şu an, oda şeklinde olan bölmelerin önü açık ve mahremiyet açısından uygun değil fakat perdeler bırakılarak bu sorunun da en kısa zamanda giderileceği söyleniyor. Yemek ve diğer temel ihtiyaçlar konusunda şuan çok sıkıntı yaşanmıyor ama sayının 2000' e çıkacağı söyleniyor ve bu durumda ihtiyaçların karşılanması noktasında sıkıntılar yaşanabilir. Burada yaşanan en büyük sıkıntı gönüllü bulma noktasında yaşanıyor. Sağlık çalışanı, psikolog, sosyal çalışmacı ihtiyacı var. Çocuklar için bir çadır kurma düşüncesinde olduğumuzu yetkililere ilettik bunu en kısa zamanda halledeceklerini ilettiler fakat oyuncak, eğitim için materyal, sıra, masa vb bulma noktasında sıkıntı yaşanacak gibi duruyor. Bunların karşılanması için yardım kampanyaları başlatılabilir.
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri (SES) her gün 2 saat doktor gönderebileceklerini ilettiler, fakat bunun yetersiz olduğu ve bu konuda kalıcı bir çözümün bulunması gerektiği yetkililer tarafından aktarıldı. Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası’ndan (Eğitim Sen) birkaç öğretmenin çocukların eğitimi için öğretmen ihtiyacını karşılayacakları ve uzun vadeli bir çalışma yapmayı planladıkları ifade edildi.
*Şırnak Silopi’de, İHD'den sorumlu bir kişi ve kampta çalışan sorumlu kişilerle görüşüldü. Kampta yaklaşık olarak 1000 kişi kalıyor, belediye ve gönüllüler çalışıyordu. Daha sonradan Silopi’dekiler Ezidiler için yeni bir çadır kent kurulmuş. Eski kamptan herkes taşınmış durumda. Çadır kentin kapasitesi, çadırların büyüklüğü yeterli değil. Pasaportu olanlar sınırdan geçerek Zaho’daki kampa gidiyorlar ve yerlerini Şırnak’tan Türkiye sınırına yeni giriş yapmış Ezidiler dolduruyor. Özellikle bölgeye gelen Şengallilerin sayısının hızlı bir şekilde arttığı, çadırların yetersiz kaldığı, kış aylarının yaklaştığı düşünülürse durumun ciddiyetinin daha iyi anlaşılacağını düşünüyoruz.
Silopi'de bu hafta kadınlar ve çocuklar için faaliyet alanı yaratmak üzere bir büyük çadır kurulacak ve bu çadırda 3-11 yaş arası çocukların, yine kampta kalan öğretmenler tarafından eğitimine başlanacak. Eski karakol yerleşkesinde de benzer bir çalışma düşünülmekte fakat Roboski’den gelişler devam ettiği için henüz başlanamamaktadır.
*Şırnak Merkez ile geçişlerin yapıldığı sınır köyü olan Roboski arasında yaklaşık 15000 kişinin kaldığı söyleniyor. Gelenler merkezin 3 farklı yerine yerleştiriliyor; yapımı durdurulmuş bir yol şantiyesinde 1000’in üzerinde, kömür ocağının yanında bulunan eski bir karakol binasında 1200 kadar ve belediyenin arkasındaki çay bahçesinde 1000 kadar kişi yerleştirilmiş durumda. Yalnız Şırnak Merkez’de sayının sürekli arttığı göz önünde bulundurulmalı, çünkü sınırı geçmiş kişilerin ilk elden ulaşabildikleri bölge burası. Gönüllü çalışma yürüten kişilerin beyanı ve yapılan gözlemler ışığında Şırnak merkezin temelindeki en önemli hususlar, yeterli erzakın temin edilmesi ve diğer illerinin barınma olanaklarını arttırarak Şırnak’ın üzerindeki yükü azaltması.
***
Bu bilgiler ışığında bölgedeki koordine çalışmalara destek vermek, özellikle Şırnak Merkez ve Roboski’deki (Uludere) acil ihtiyaçların giderilmesi ve sağlıksız ve niteliksiz koşulların değiştirilmesine yönelik girişimlerde bulunmak, Ezidilerin durumunun duyurulmasına katkıda bulunmak ve ortaya çıkacak ihtiyaçlara yönelik hareket edebilmek için kendi imkânlarımızı değerlendirmekteyiz. Bir yandan da bu bilgilerin paylaşımı aracılığıyla duruma katkısı bulunabilecek tüm kurumları dayanışmaya çağırmaktayız.
Toplumsal Dayanışma için Psikologlar Derneği (TODAP)