Sağlık Bakanlığı’nın 29 Mart 2025 tarihinde çıkardığı Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmeliğinde;
Sağlık meslek mensubu olarak yalnızca klinik psikolog yer almaktadır. Psikolog ise personel olarak geçmektedir. Bu yönetmelikle psikologluk mesleğini ruhsat alarak icra etme hakkı sadece klinik psikologlara tanınmaktadır. Psikologların ancak bir klinik psikoloğun personeli olarak sağlık meslek hizmet birimlerinde yer alabileceği anlaşılmaktadır. Psikoloji bilimi ve eğitimi dahilinde pek çok alt alan bulunmaktadır, “klinik psikolog” Sağlık Bakanlığı yönetmeliğiyle tanımlanırken, bu yönetmelik diğer bakanlıklar bünyesinde ve özel kurumlarda çalışan psikologlar ve farklı uzmanlıklara sahip psikologlar için bir düzenleme önermemiştir. Psikoloji lisans mezunlarının “psikolog” unvanları ve uzmanlaştıkları farklı alt alanlara göre aldıkları diğer unvanları, yetki alanları ve sınırları bir meslek yasası ile tanınmalı ve güvence altına alınmalıdır. Klinik psikologlar dışındaki psikologlara da serbest çalışma hakkı sağlanmalıdır. Psikoloji bilimi, yalnızca klinik psikolojiden ibaret değildir. Bu hakkın sadece bir alana tanınması, diğer psikoloji alt alanlarının uygulamalarını itibarsızlaştırmaktadır. Mesleğimizden ve emeğimizden yana bir meslek yasası talep ve önerimizi yineliyoruz.
Psikoloji lisans mezunu olmak, sağlık meslek mensubu olmak için yeterli görülmüyor. Yönetmeliğe göre psikoloji lisans mezunu olmak, tek başına sağlık meslek mensubu olmak için yeterli bulunmamaktadır. Sağlık meslek mensubu olarak lisans eğitimi üzerine yüksek lisans yapma ve/veya Sağlık Bakanlığı’nca önerilen ücretli eğitimi alma ya da sınav geçme zorunluluğu, yönetmelikte ismi geçen diğer mesleklere değil, sadece psikologlara getirilmektedir. Bu durum, diğer lisans programlarının aksine hem devlet hem de vakıf üniversitelerinde yoğun talep gören psikoloji lisans programlarının yasal olarak değersizleştirilmesi anlamına gelmektedir. Çözüm ise Bakanlık bünyesinde ücretli eğitimler ve sınava tabi olmak yerine, psikoloji eğitimi, araştırma ve uygulama alanlarının üniversite eğitimi içinden niteliğinin artırılması ve güçlendirilmesidir.
Klinik psikolog unvanı uygulamada sınırlandırılmıştır. Yönetmelikte klinik psikolog unvanının nasıl edinileceği açıklanmasa da, yönetmeliğin dayandığı 1219 Sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun’un Ek Madde 13’üne (Ek: 6/4/2011 - 6225/9 md.) göre klinik psikoloji yüksek lisansı şart koşulmaktadır. Ancak mevcutta “klinik psikoloji” ismiyle var olan lisansüstü programlar oldukça sınırlıdır. Psikoloji ve/veya uygulamalı psikoloji anabilim dalları altında, klinik psikolojide uzmanlaşmayı içeren lisansüstü programlardan mezun olan psikologların aldıkları diplomalar ne YÖK tarafından ne de Sağlık Bakanlığı tarafından klinik psikolog unvanı için yeterli görülmektedir. Mevcut yasal düzenlemeler ve bu son yönetmelikle klinik psikolog unvanının bu şekilde sınırlandırılması, ruh sağlığı alanında hâlihazırda çalışan psikologların hak kaybına uğramasına neden olacaktır. Bu çelişkili durum, ders ve eğitim program içerikleri gözetilerek ortadan kaldırılmalıdır.
Sağlık Bakanlığı’nın 22 Mayıs 2014 tarihinde yayınladığı “Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik”ten sonra geçen 11 yılda YÖK’ün çözüm üreten bir yerde olmaması kabul edilemez. Sağlık Bakanlığı’nın ise çözüm olarak sunduğu “Psikolojinin Tıbbi Uygulamaları Sertifikalı Eğitim Programı”, yine psikoloji lisansüstü eğitimlerinin yetkinliğini sorgulatmaktadır. Ayrıca pek çok psikoloji lisansüstü mezununu, zaten yeterliliğini aldığı ve uzmanlaştığı bir alanda yeniden ücretli bir eğitime mecbur bırakma eğilimindedir. Psikoloji lisans ve lisansüstü eğitimlerini düzenleyen YÖK ile yürürlükteki yasal düzenlemeler arasındaki uyuşmazlıkların ve psikolog meslek yasasının olmamasının faturası psikologlara kesilmemelidir.
Tüm bu soru(n)lara rağmen geçiş süreci olarak tanınan 3 aylık süre gerçekçi değildir. Yine bu yönetmelik, klinik psikologların uygulama pratiklerine uygun olmayan mekânsal koşulları zorlamakta ve gizlilik ilkesine gölge düşürmektedir. Klinik psikologları ruhsat vermek için tanıyan Sağlık Bakanlığı, psikologların çalışma alanlarına, pratiklerine ve gerçekliklerine yabancı görünmektedir.
Bizler psikoloji öğrencileri, psikologlar ve farklı alanlarda uzmanlaşmış uzman psikologlar olarak mesleğimizi her alanıyla savunmaya devam edeceğiz.
Toplumsal Dayanışma için Psikologlar Derneği (TODAP)